Έτοιμη να ενδώσει, για μια ακόμα φορά, στις παρανοϊκές
απαιτήσεις των δανειστών με ένα ακόμα "ναι σε όλα" στο τελεσίγραφο της
περασμένης Παρασκευής είναι η κυβέρνηση. Οι όροι συμφωνήθηκαν στη
συνεδρίαση του Euroworking Group μια ημέρα νωρίτερα, σε μια συνάντηση
χωρίς την παρουσία του Ευκλείδη Τσακαλώτου ή του Γιώργου Χουλιαράκη. Το
τελεσίγραφο περιλαμβάνει όλα αυτά τα "παράλογα μέτρα" που η κυβέρνηση
υποσχόταν ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί: και τη μείωση του αφορολόγητου
ορίου και την κατάργηση της "προσωπικής διαφοράς" στις συντάξεις και
την "απελευθέρωση" των ομαδικών απολύσεων και όλα τα υπόλοιπα μέτρα που
απαιτούσαν οι δανειστές με στόχο την εξασφάλιση δημοσιονομικών
πλεονασμάτων 3.5% του ΑΕΠ για δυο τουλάχιστον χρόνια μετά τη λήξη του
τρίτου μνημονίου.
Εκβιασμός
Οι λεπτομέρειες δεν έχουν
κλείσει ακόμα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες των ΜΜΕ, όμως, η βουλή θα
πρέπει να νομοθετήσει από τώρα τις περικοπές αυτές, που θα ισχύσουν το
2019 και το 2020 (τουλάχιστον). Η αντιπρόταση της κυβέρνησης -ένας νέος
"δημοσιονομικός κόφτης" ο οποίος θα ενεργοποιείται αυτόματα αν η Ελλάδα
δεν "έπιανε" τον στόχο του 3.5%- πετάχτηκε οριστικά στο καλάθι των
αχρήστων. Η μόνη παραχώρηση που φαίνεται ότι δέχονται οι θεσμοί είναι
μια συμφωνία για "αναπτυξιακά μέτρα" στην περίπτωση που η Ελλάδα
καταφέρει πράγματι να πετύχει τα συμφωνημένα πρωτογενή πλεονάσματα. Τα
μέτρα θα "εξοικονομήσουν" σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των δανειστών 3.6
δις ευρώ κάθε χρόνο, ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 1.8% του ΑΕΠ.
Η
κυβέρνηση βρίσκεται για μια ακόμα φορά αντιμέτωπη με έναν ακραίο
εκβιασμό. Η αποδοχή του τελεσιγράφου της Παρασκευής είναι όρος για την
επιστροφή των τεχνικών κλιμακίων του Κουαρτέτου στην Αθήνα και το
κλείσιμο της Β' αξιολόγησης. Το κλείσιμο της αξιολόγησης είναι όρος για
την εκταμίευση της δόσης. Χωρίς την εκταμίευση της δόσης είναι πρακτικά
αδύνατο να καταφέρει η κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις δανειακές της
υποχρεώσεις (κύρια απέναντι στο ίδιο το Κουαρτέτο), ακόμα και αν
αποφασίσει να "ξύσει τον πάτο του βαρελιού", όπως είχε κάνει το
καλοκαίρι του 2015, πριν υπογράψει το τρίτο μνημόνιο. Το τελευταίο
ορόσημο είναι ο Ιούλης όπου ωριμάζει ένα ομόλογο αξίας 7 δις ευρώ που
βρίσκεται στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αν η Ελλάδα δεν
το ξεπληρώσει θα έχει χρεοκοπήσει.
Σε λίγες εβδομάδες η
Ολλανδία, η Γαλλία και (λίγο αργότερα) η Γερμανία πηγαίνουν σε εκλογές.
Και στις τρεις χώρες οι κυβερνήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με ακροδεξιές
αντιπολιτεύσεις που τις κατηγορούν, ανάμεσα στα άλλα και για
"υπερβολική ανοχή" απέναντι στην Ελλάδα. Οι πιέσεις πάνω στην κυβέρνηση
να "υπογράψει" έτσι ώστε να κλείσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα η
αξιολόγηση έχουν γίνει ασφυκτικές.
Στον γκρεμό
Στην
πραγματικότητα η κυβέρνηση δεν πρέπει να υπογράψει ούτε σήμερα, ούτε
αύριο, ούτε ποτέ. Ποτέ και κανένας δεν απαλλάχτηκε από εκβιαστές
υποκύπτοντας στις απαιτήσεις τους. Το μόνο που καταφέρνουν οι
υποχωρήσεις είναι να τους κάνουν ακόμα πιο επιθετικούς, ακόμα πιο
απαιτητικούς και ακόμα πιο ανυποχώρητους. Η κυβέρνηση το ξέρει αυτό πολύ
καλά, από πρώτο χέρι. Το "όχι" είναι και σήμερα η μόνη λύση. Για δυο
λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι τα ίδια τα μέτρα που οι δανειστές
ζητάνε τώρα από την Ελλάδα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη μείωση του
αφορολόγητου -που οι δημοσιογραφικές πληροφορίες λένε ότι θα κλείσει
περίπου στις 6.000 ευρώ το χρόνο. Τι σημαίνει αυτή η μείωση; Πρώτον ότι
θα αρχίσουν να πληρώνουν φόρο εισοδήματος ακόμα και αυτοί που παίρνουν
ένα μισθό (ή μια σύνταξη) πείνας 500 Ευρώ το μήνα. Δεύτερον, για αυτούς
που ξεπερνούν το σημερινό αφορολόγητο (περίπου 9.000 ευρώ το χρόνο) θα
σημάνει επιβάρυνση περίπου 650 ευρώ το χρόνο. Με άλλα λόγια θα "τρώει"
ένα μισθό κάθε χρόνο από χιλιάδες μισθωτούς και συνταξιούχους.
Και
το ίδιο ανάλγητη είναι η περικοπή (ή κατάργηση) της "προσωπικής
διαφοράς" στις συντάξεις. Η προσωπική διαφορά ήταν το κόλπο που εφηύρε ο
Κατρούγκαλος για να πετσοκόψει τις νέες συντάξεις. Η κατάργησή της θα
επιφέρει δραστική μείωση σε εκατοντάδες χιλιάδες συντάξεις. Σύμφωνα με
μια έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ (Γενάρης 2016)
το 51.8% των νοικοκυριών στην Ελλάδα στηρίζονται στη σύνταξη του παππού
ή της γιαγιάς για την συντήρησή τους. Ακόμα και μια μικρή περικοπή θα
αυξήσει κατακόρυφα τα ήδη ακραία επίπεδα της φτώχειας.
Το
πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο κοινωνικό. Είναι και οικονομικό. Τα 3.6
δις που ζητάνε τώρα οι θεσμοί θα βυθίσουν, δίχως αμφιβολία, ακόμα πιο
βαθιά στην ύφεση την ελληνική οικονομία. Το ΔΝΤ το ξέρει αυτό πολύ καλά.
Είναι η συζήτηση που έχει ανοίξει για τους διαβόητους
"πολλαπλασιαστές". Τώρα ακόμα και το ίδιο το ΔΝΤ στην τελευταία του
έκθεση παραδέχεται ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Ελλάδα θα μείνουν σε
μηδαμινά επίπεδα (κάτω του 1%) για δεκαετίες.
Τα ΟΧΙ είναι εφικτά
Το "όχι" όμως δεν είναι απλά αναγκαίο. Είναι και εφικτό. Οι "θεσμοί" και τα φερέφωνά τους μας απειλούν (για μια ακόμα φορά) με βιβλικές καταστροφές αν δεν δεχτούμε τη "βοήθεια" που μας προσφέρουν. Πρόκειται για ψέμα. Και αυτός είναι ο δεύτερος λόγος γιατί το "όχι" είναι η μόνη λύση.
Πρώτα απ' όλα ο εκβιασμός της χρεοκοπίας είναι απλά μπλόφα. Η Ελλάδα χρωστάει πάνω από 320 δισεκατομμύρια στους πιστωτές της. Από αυτά πάνω από τα μισά τα χρωστάει στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς διάσωσης -τον EFSF και τον ESM, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας του Κλάους Ρέγκλινγκ. Αν χρεοκοπήσει θα είναι η μεγαλύτερη χρεοκοπία στην Ιστορία -ένα οικονομικό επεισόδιο που θα κάνει την κατάρρευση της Λήμαν Μπράδερς να μοιάζει με παιδικό παιχνίδι μπροστά της. Οι συνέπειες για την ΕΕ θα είναι τεράστιες.
Η ευρωπαϊκή οικονομία δεν έχει ξεπεράσει ακόμα το σοκ του 2008. Οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι μηδαμινοί, τα κόκκινα δάνεια έχουν γίνει σχεδόν παντού βουνό και τα δημόσια χρέη (με ελάχιστες εξαιρέσεις) ξεπερνούν παντού τα όρια που έχει θέσει η συνθήκη του Μάαστριχτ. Την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν έστειλε "προειδοποίηση" στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης για τα υπερβολικά της ελλείμματα. Το δημόσιο έλλειμμα στη Γαλλία ξεπερνάει σταθερά τα τελευταία χρόνια το όριο του 3% που έχει θέσει το σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ. Η κυβέρνηση του Ολάντ είχε πάρει "παράταση" από την Κομισιόν, μέχρι το 2017, για να συμμαζέψει τα οικονομικά της. Το 2017 έφτασε αλλά τα ελλείμματα συνεχίζουν να βρίσκονται εκτός ορίων.
Δραματική
Όσο για την Ιταλία, την τρίτη ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης, η κατάσταση είναι απλά δραματική: το τραπεζικό σύστημα κινδυνεύει να καταρρεύσει από τα κόκκινα δάνεια (ξεπερνούν τα 350 δις ευρώ, με τους μετριοπαθείς υπολογισμούς). Τον Δεκέμβρη η κυβέρνηση διέσωσε, κυριολεκτικά στο παρά πέντε την Banca Monte dei Paschi di Siena, την αρχαιότερη τράπεζα του κόσμου, παραβιάζοντας τις "αρχές" της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελαν οι άρχουσες τάξεις στην Ιταλία ή τη Γαλλία θα ήταν μια νέα Λήμαν Μπράδερς.
Δεύτερον, οι "θεσμοί" είναι πολύ πιο αδύναμοι από ότι παριστάνουν. Το καλοκαίρι του 2015 απειλούσαν την Ελλάδα με "ανθρωπιστική κρίση" αν ο Τσίπρας επέμενε στο όχι. Τώρα δεν έχουν τολμήσει να επαναλάβουν ανοιχτά τις απειλές αυτές. Το κάνουν, όμως, τα φερέφωνά τους -τα ΜΜΕ και οι καθηγητάδες που προβλέπουν "Αρμαγεδδώνες" κάθε φορά που κάποιος μιλάει για ρήξη. Η αξιολόγηση δεν κλείνει μήνες τώρα γιατί δεν καταφέρνουν να συνεννοηθούν μεταξύ τους το ΔΝΤ και η Κομισιόν. Οι διαφωνίες, οι ανταγωνισμοί και οι συγκρούσεις διαπερνούν όλους τους οργανισμούς τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τελευταία ανακοίνωση του ΔΝΤ για την Ελλάδα. Για πρώτη φορά στα ιστορικά, στην ανακοίνωση υπήρχε η έκφραση "οι περισσότεροι διευθυντές" -κάτι που δείχνει ότι οι αποφάσεις κάθε άλλο παρά ομόφωνες ήταν. Μπορεί την περασμένη Παρασκευή να κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να επιδώσουν στον Τσακαλώτο και τον Χουλιαράκη το τελεσίγραφο -αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι διαφωνίες έχουν λήξει. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει.
Τρίτο και σημαντικότερο: οι "θεσμοί" βρίσκονται στις χώρες τους αντιμέτωποι με την οργή των ίδιων των κοινωνιών τους, που έχουν "χορτάσει" πια τη μόνιμη λιτότητα, τον ανερχόμενο αυταρχισμό και την ολοένα και πιο προκλητική αδιαφορία τους για τις ζωές των φτωχών. Οι διαδηλώσεις ενάντια στην αστυνομική βία που συνταράσσουν αυτές τις μέρες τη Γαλλία είναι η κορυφή μόνο του παγόβουνου.
Το «Όχι» θα είχε έναν πολύ δυνατό σύμμαχο: τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, τους άνεργους, τους νέους, τους φτωχούς στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία, την Αυστρία... Τα εκατομμύρια που τον Ιούλη του 2015 έστελναν μαζικά το μήνυμα #thisisacoup (αυτό είναι πραξικόπημα) μετά τον εκβιασμό που μετέτρεψε το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος σε ΝΑΙ. Αυτή τη φορά μπορούμε να κάνουμε ένα νέο ΟΧΙ να σαρώσει όλη την Ευρώπη.
